Isuk kénéh
Si Kabayan jeung mitohana geus harudang, lantaran poé éta rayahat rék moro
uncal.
Urang kampung geus saraged, maké calana sontog, samping
dibeubeurkeun kanacangkéng, bedog panjang nyolégréng. Sawaréh marawa
tumbak. Anjing ragég geus hayangeun geura ngudag boroan ka leuweung.
Nénjo
batur saraged téh Si Kabayan mah teu ieuh kapangaruhan. Manéhna mah ngaléléké,
maké sarung dikongkoyangkeun. Batur-batur marawa bedog, manéhna mah kalah mawa
péso raut.
“Keur naon
mawa péso raut, Kabayan?” tatanggana nanya.
“Keur
nyisit uncal,” jawabna.
Nu rék moro laju indit. Tepi ka leuweung, der ngasruk. Anjing ragég
ti kulon, ti kalér, ti wétan. Jalma-jalma pating corowok. Nu megat ayana di
beulah kidul, lebah bubulak.
Ari Si
Kabayan misahkeun manéh. Manéhna mah nangtung handapeun tangkal jambu batu bari
tatanggahan, néangan jambu asak.
Keur
tatanggahan, gorowok nu ngagero, “Pegaat…!”
Si Kabayan
ngalieuk. Ari torojol téh ti jero rungkun, uncal jaluna. Tandukna ranggah.
Si Kabayan can nyahoeun uncal. Cék pangirana uncal téh sagedé
anak embé. Nu matak barang nénjo sato nu siga kuda bari tandukan téh, ngan
térékél wé manéhna naék kana tangkal jambu. Teu bisa luhur naékna téh da kagok ku
sarung. Manéhna nangkod kana dahan panghandapna, sarungna ngoyondon.
Kabeneran
uncal téh lumpat ka handapeunana pisan. Si Kabayan peureum, sieuneun kaparud ku
tanduk uncal nu sakitu ranggahna.
Si kabayan
teu kira-kira reuwaseunana barang karasa aya nu ngabedol ti handap. Ari diténjo
horéng tanduk uncal téh meulit kana sarungna. Uncal ngarengkog, tuluy babadug
hayang ngalésotkeun tandukna. Kadéngé ambekanan hos-hosan. Si Kabayan beuki
pageuh muntangna, uncal beuki rosa ngamukna, tapi tandukna kalah beuki pageuh
kabeulit ku sarung. Si Kabayan beuki geumpeur, sepa taya getihan.
“Tuluuuuung….tuluuunngg….,
ieu aing ditubruk uncal…!” Si Kabayan gegeroan ménta tulung.
Teu lila
burudul nu moro nyalampeurkeun. Nénjo uncal abrug-abrugahn téh, teu antaparah
deui belewer wé ditumbak. Uncal ngajéngjéhé. Jekok-jekok pada ngadékan tepi ka
rubuhna. Uncal ngajoprak. Si Kabayan gé ngalungsar gigireunana bari rénghap
ranjug.
Nu
ngariung uncal hélokeun.
“Kumaha
ditéwakna ucal sakieu badagna, Kabayan?”
Si Kabayan
nangtung lalaunan bari cungar-cengir., “Ah gampang. Uncal mengpengan ka
handapeun tangkal jambu, ku kuring dipegat. Barang geus deukeut, dirungkup wéh
tandukna ku sarung . Tuh geuning sarungna ogé tepi ka rangsak saroéh. Geus
karungkup mah teu hésé, kari marieuskeun wé tandukna.”
Saréréa
gogodeg. Ari Si Kabayan padamuji téh nyéréngéh wé bari ngusapan tuurna nu
barared.
Uncal pada
ngarecah. Si Kabayan ngajingjing pingping uncal bari heheotan.